Maldiv Adaları

Maldiv
Resmi adı: Maldiv Adaları Cumhuriyeti

Başkenti: Male (Nüfusu: 61.000)

Diğer önemli şehirleri: Gan

Yüzölçümü: 298 km2

Nüfusu: 240.000 (1993 tahmini). Nüfusun % 30'u şehirlerde yaşamaktadır. Ortalama ömür 63 yıldır. Çocuk ölümlerinin oranı binde 53'tür. Nüfusun % 47'sini 14 yaşın altındakiler oluşturmaktadır.
Km2 başına düşen insan sayısı: 805

Nüfus artış hızı: % 3.4

Etnik yapı: Nüfusun tamamını Maldivliler de denen Divehiler oluşturur. Geçmiş yüzyıllarda bu adalara yerleşmiş olan Arap ve Hindistan asıllılar da Divehilerin dil ve kültürünü alarak onlarla kaynaşmışlardır. Divehiler sadece Maldiv adalarında yaşarlar. Kendilerine özel bir dilleri vardır. Bu dil Hintçe ve Arapça'dan kelime almış olmakla birlikte kendine özel bir yapıya sahiptir ve kendine özel bir yazıyla yazılır. Divehilerin tamamı Müslümandır.
Dil: Resmi dil Maldivce (Divehi dili) ve İngilizce'dir.
Din: Resmi din İslâm'dır. Halkın tamamı Müslüman ve sünni-malikidir.
Coğrafi durumu: Maldiv Adaları, Güney Asya'da Hint Okyanusu'nun içinde ve Hindistan'ın güneybatısında yaklaşık 2000 kadar adadan ibarettir. Sri Lanka'nın 700 km. kadar batısında bulunan ve 650 km2'lik bir alan içine yayılmış olan bu takımadaların 191'i meskundur ve ülke nüfusunu da bu 191 adada oturan insanlar oluşturur. Arazilerinin yüksekliği genellikle deniz seviyesini çok aşmaz ve yağmurun bolluğu dolayısıyla sürekli taze su bulunur. Ancak tarıma elverişli arazisi çok azdır. Maldiv Adaları'nda bol yağmurlu ekvator iklimi hâkimdir. Başkent Male'de yıllık sıcaklık ortalaması 30 derece, yıllık yağış ortalaması 1870 mm.'dir.
Yönetim şekli: Maldiv Adaları 11 Kasım 1968'den buyana cumhuriyet sistemiyle ve aynı tarihte yürürlüğe giren anayasayla yönetilmektedir. Devletin en üst yönetici devlet başkanıdır ve genel seçimle belirlenir. Üyeleri seçimle belirlenen 48 kişilik bir parlamentosu vardır. Ülkede İslâm hukuk kuralları uygulanmaktadır. Bu kurallar kadılar tarafından uygulanır. İdari birimler "kâtip" adı verilen yöneticiler tarafından yönetilir. Maldiv Adaları, BM, İKÖ (İslâm Konferansı Örgütü), İngiliz Uluslar Topluluğu, İslâm Kalkınma Bankası gibi uluslararası örgütlere üyedir.
İdari bölünüş: 48 idari birimden meydana gelir.
Tarihi: Tarihi kayıtlara göre Maldiv'e İslâm'ı ilk olarak 1154 yılında Ebu'l-Bereket Yusuf el-Berberi adında Faslı bir sufi götürmüştür. Bu kişi oraya vardığında Maldiv'de bağımsız bir krallık vardı. O tarihteki kral adı geçen sufinin etkisiyle Müslüman oldu ve adını Muhammed el-Adil olarak değiştirdi. Onun Müslüman olmasından sonra adalarda İslâm hızla yayıldı. Ünlü Arap seyyah İbnu Batuta 1343'te Maldiv Adaları'nı ziyaret etmiş, 1301 - 1307 yılları arasında adaları yönetmiş olan Sultan Davud bin Yusuf'un kızıyla evlenmiş ve 1.5 yıl kadar kalarak yöneticilere İslâm kanunlarını öğretmiştir. Bu gelişmelerden sonra Maldiv Adaları İslâm kanunlarıyla yönetilmeye başlanmıştır. İbnu Batuta bu seyahatinden seyahatnamesinde söz eder ve Maldiv Adaları'nın o tarihteki sosyal yapısını anlatır. 16. yüzyılın ortalarında Portekizli sömürgeciler Maldivlileri rahatsız etmeye başladı ve 1558 - 1574 yılları arasında 16 yıl süreyle Maldiv Adaları'nı hâkimiyetlerine aldılar. Portekizliler bu süre içinde Maldiv'e özel bir vali tayin ettiler. Portekizli valiyi 1573 - 1584 yılları arasında Maldiv'e hükmeden Muhammed Tukrufan adlı sultan ülkesinden kovdu. Maldiv halkı Portekizlilerin yönetimine hiçbir zaman razı olmamış ve onların ülkelerine hükmetmeye başladıkları tarihten kovuldukları tarihe kadar sürekli silahlı mücadele etmişlerdir. Avrupalı sömürgeciler Hint Okyanusu'nun ortasında kendi hallerine sâkin bir hayat süren Maldivlileri sonraki yıllarda da rahat bırakmadılar ve 17. yüzyılın ortalarına doğru da Hollandalı sömürgecilerin saldırıları başladı. Maldivliler 1645'te Hollanda himayesini kabul etmek zorunda kaldılar. Maldiv'in kendi sultanlık sistemi ise bu tarihten sonra da devam etti. Daha sonra Hint Yarımadası'nda Hollandalılara üstün çıkan İngilizler Maldiv üzerinde söz sahibi olmaya başladılar. 1887'de Maldiv yönetimi İngilizlerle, İngiliz himayesini resmen kabul eden bir anlaşma imzalamak zorunda kaldı. Anlaşmadan sonra İngilizler Maldiv adalarını Seylan'daki sömürge yönetimlerine bağladılar. Ancak bu anlaşmayla İngilizler Maldiv Adaları'nın iç yönetimine müdahale etme imkânı bulamadılar ve adalar yine kendi geleneksel sistemiyle yönetildi. İngilizlerin resmi sömürgeleri 26 Temmuz 1965'e kadar sürdü ve bu tarihte Maldiv Adaları bağımsız bir devlet oldu. Bağımsız olduğunda ülkedeki sultanlık sistemi devam ediyordu ve sultanlıkta 1954'te sultan olan Emir Muhammed Ferid Didi vardı. Ancak 11 Kasım 1968'de sultanlık sistemine son verilerek cumhuriyet sistemine geçildi. Cumhuriyet sistemine geçilmesinden sonra ilk cumhurbaşkanı İbrahim Nasır oldu. İki dönem bu göreve seçilen İbrahim Nasır'ın cumhurbaşkanlığı 1978'de sona erdi ve ondan sonra da yerine hâlen bu görevi sürdüren Me'mun Abdülkayyum seçildi.
Dış problemleri: Hindistan yönetimi Maldiv Adaları'nı sürekli etki altına tutmaya çalışmakta ve bu yüzden zaman zaman içişlerine müdahale etmektedir. Hatta bazen kendi adamlarını ve taraftarlarını yönetimde etkili konuma getirebilmek için çeşitli yollara başvurmaktadır. Maldiv'in ordusunun bulunmaması ve askeri bir güce sahip olmaması Hindistan'ın bu konuda daha rahat hareket etmesine imkân sağlamaktadır. Hindistan Maldiv'i karıştırmayı amaçlayan eylemlerinde bazen Sri Lanka hükümetine karşı mücadele eden Tamil gerillalarını da kullanmaktadır. Görünüşte Hindistan'la Maldiv arasındaki ilişkiler iyidir ve sık sık karşılıklı ziyaretler gerçekleştirilir. Ancak bu Hindistan'ın siyasi baskısından ve Maldiv yönetimini etki altına almasından ileri gelmektedir. Hindistan 1988'de Maldiv yönetimine karşı düzenlenen bir darbe girişimini bahane ederek bu ülkeye asker gönderdi. Hâlen de bu ülkede askeri müsteşarlar bulundurmaktadır. Hindistan, Maldiv için sürekli bir tehdit unsurudur.
İç problemleri: Hindistan tehdidi Maldiv'de bazı iç problemlere de yol açmaktadır. Maldiv yönetiminin bu tehdit dolayısıyla Hindistan'a önemli tavizler vermesi, ihracatta Hindistan mallarına ayrıcalık tanıması vs. içerdeki muhalif grupların ağır tenkitlerine yol açmakta, bu da iç huzuru bozmaktadır.
İslami Hareket: Maldiv halkı genelde İslâm'a bağlılığıyla bilinir. Din hizmetleriyle ilgili bütün giderler hükümet tarafından karşılanır. Her idari birimde İslâm hukuk kurallarını uygulamakla görevli bir kadı bulunur. Ülkenin 14. yüzyılda İslâm devleti olmasından (tarih kısmına bkz.) sonra uygulamaya konan İslâmi geleneklerin birçoğu bugün hâlâ sürdürülmektedir. Örneğin Cuma namazı devleti temsil eden yöneticiler tarafından kıldırılır. Namaz kılmak, oruç tutmak ve bunun gibi temel dini görevleri yerine getirmek zorunludur. Müslüman kadınların Müslüman olmayanlarla evlenmeleri yasaktır. Çocuklara İslâmi anlamlar içeren adlar takılır. Çocukların hemen hemen tamamı belli bir yaşa geldiklerinde Kur'an okumayı öğrenirler. Kadınlar İslâmi tesettüre hassasiyetle uyarlar. Ancak Hint tesiriyle adalara İslâmi olmayan bazı gelenekler de girmiştir. Örneğin kendilerine fandita denilen kişilerin insanlara şifa muskası yazması böyledir. Fanditalar bazen büyü de yapmaktadırlar. Yine gayb alemiyle ve cinlerle ilgili İslâmi dayanağı olmayan bazı inançlar mevcuttur ki bu inançlarda da budizmin etkisi olmuştur.
Ekonomi: Maldiv Adaları'nın ekonomisi balıkçılığa, deniz ürünlerinden elde edilen gelirlere ve tarıma dayanır. En yaygın olan iş balıkçılıktır. 1991'de 81 bin ton balık ve deniz ürünü avlanmıştır. Balıkların bir kısmı kurutularak ve tütsülenerek ihraç edilir. Tarıma elverişli arazisinin azlığı dolayısıyla bu alanda çalışanlar çok fazla değildir. Bazı yerlerde darı, hint yer elması, tapyoka adında tedavide kullanılan bir bitki ve çeşitli sebzeler yetiştirilmektedir. Adalarda çok sayıda Hindistan cevizi, muz ağaçları ve bir miktar ekmek ağacı vardır. 1992'de 10 bin ton meyve, 30 bin ton sebze üretilmiştir. Tarımdan elde edilen gelirlerin gayri safi yurtiçi hasıladaki payı % 24'tür. Halkın yaklaşık % 50'si tarım ve balıkçılıkla uğraşmaktadır.
Para birimi: Maldiv Rufiyası
Gayri safi milli hasılası: 110 milyon 400 bin dolar. (Yıllık safi artış: % 10.2)
Kişi başına düşen milli gelir: 460 dolar.
Dış ticaret: İhraç ettiği ürünlerinin başında balık, deniz ürünleri ve hindistan cevizi başta olmak üzere çeşitli tarım ürünleri gelir. İthal ettiği malların başında da çeşitli sanayi ürünleri, gıda maddeleri ve tekstil ürünleri gelir. Dış ticaretinde birinci sırayı Hindistan alır. 1991'deki dış ticaret açığı 85 milyon dolar, aynı yıl uluslararası cari işlemlerindeki açık ise 33 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir.
Sanayi: Sanayisi pek gelişmemiştir. Mevcut sanayi kuruluşları, gemi ve kayık yapımı, su ürünlerinin ve hindistan cevizinin işlenmesi, konfeksiyon ve bazı elektronik aletler üretimi üzerinedir. İmalat sanayisinin gayri safi yurtiçi hasıladaki payı % 6'dır. Çalışan nüfusun yaklaşık % 16.7'si sanayi sektöründe iş görmektedir.
Enerji: Maldiv'de 1991'de 28 milyon kw/saat elektrik üretilmiştir. Aynı yıldaki elektrik tüketimi de bu rakama eşittir. Elektrik enerjisinin tamamı termik santrallerden elde edilmektedir. Kişi başına yıllık elektrik tüketimi ortalama 127 kw/saattir.
Ulaşım: Ülkenin tek havaalanı başkent Male'de Uluslararası trafiğe açık havaalanıdır. Ülke küçük adalardan oluştuğundan ulaşımda hep deniz yolu kullanılmaktadır. 100 grostonun üstünde yük taşıyabilen 45 gemiye sahiptir. Bu ülkede ortalama 150 kişiye bir motorlu ulaşım aracı düşmektedir. Motorlu ulaşım araçları genellikle şehir içlerinde kullanılmaktadır.
Eğitim: Eğitim ücretsizdir. 245 ilkokul, 10 genel ortaöğretim kurumu, 10 mesleki ortaöğretim kurumu bulunmaktadır. Yüksek öğrenim yapmak isteyenler bunu yurt dışında gerçekleştirmektedirler. Okuma yazma bilenlerin oranı % 91'dir. Ancak okunacak malzeme çok fazla değildir ve ülke kültürel yönden pek gelişmiş sayılmaz.
Sağlık: Maldivler'de 5 hastane, 47 doktor ve diş doktoru, 140 hemşire mevcuttur. 5106 kişiye bir doktor düşmektedir. (Buna diş doktorları da dahildir.)